Adını C proteinine yapışan kan hücrelerinden alan CRP, karaciğerde üretilir ve düzeyi kanın test edilmesiyle ölçülür. CRP yüksekliği bir çok hastalığının habercisi olabilir. Farklı laboratuvar şartları dışında sağlıklı beden yapısına sahip bir bireyde yapılan kan sayımı sonucunda CRP kıymetlerinin litrede 0 ila 0,5 miligram ortasında olması beklenir.
Yüksek duyarlıklı C-reaktif protein (hs-CRP) ve ultra-duyarlı C-reaktif protein (us-CRP) olarak da isimlendirilen CRP kıymeti tarafından üretilen bir unsurdur. Yaygın iltihabi olayların teşhisinde ve takibinde sık kullanılır. CRP yüksekliği enfeksiyonlar başta olmak üzere birçok hastalığa bağlı gelişebilir. Bedende gelişen yaygın iltihabi durumlarda çeşitli unsurlar (mediatörler) açığa çıkar. Açığa çıkan bu unsurlar karaciğerde CRP üretimini tetikler.
HANGİ SEBEPLERLE YÜKSELİR
Kandaki CRP düzeyi birçok sebepten ötürü yükselebilir. Bu nedenle tek hastalığa özgül bir laboratuvar bulgusu değildir. Hasebiyle teşhis koymak için kullanılmaz. Bu sebeple öteki sonuçlara bakılarak klinik kuşkularını destekleyici olarak CRP ölçümü yapılır.
Ayrıca tanısı konulmuş çeşitli hastalıkların seyrini takipte kullanılmaktadır. Yani yüksek CRP düzeylerinin bedende akut iltihabi bir tepki yahut bir enfeksiyon olduğuna işaret eder. Ülkemizdeki birden fazla hekim farklı emellerle da olsa bu testi kullanmaktadır. Bedendeki enfeksiyonun varlığını araştırırken hayli sık kullanılan bir testtir.
Bu testi yükselten enfeksiyonlardan kimileri şunlardır:
Boğaz enfeksiyonları: Bakterilerin neden olduğu faranjit, bademcik iltihabı üzere hastalıklarda yükselir.
Böbrek ve idrar yolları enfeksiyonları: Hafif idrar yolları enfeksiyonunda çok yükselme beklenmez. Fakat iltihabi durum böbreklerde ise önemli yükseklikler görülebilir.
Zatürre: Akciğerlerdeki iltihaplanma nedeniyle önemli yükselmeler görülebilir.
Selülit: Ciltte kızarıklık, şişlik, ısı artışı ve ağrının görüldüğü bir tablodur. Kabaca cildin enfeksiyonu denilebilir.
Bağırsak enfeksiyonları: Kimi bakterilerin neden olduğu bağırsak enfeksiyonlarında yükseklik görülebilir. Bulantı, kusma, ishal ve ateş üzere belirtiler sık görülür.
Menenjit (Beyin zarı iltihabı): Bakterilerin neden olduğu menenjitlerde çoklukla CRP yüksekliği görülür.
Abseler ve Verem (tüberküloz)
Eklem enfeksiyonu (septik artrit)
Kalp dokusunun enfeksiyonları: İnfektif endokardit.
Açık bir yaranın enfeksiyonu: Örn: Ameliyat sonrası yaranın mikrop kapması.
Bakteri kaynaklı enfeksiyonlar iltihabi bir süreci başlatırlar ve bu testte önemli yükselmelere neden olurlar.
