1985 yılında İstanbul’da doğan bilim insanı Canan Dağdeviren, ABD’de yer alan Harvard Üniversitesi’nin Genç Akademi üyeliğine (Junior Fellow of Harvard) seçilen birinci Türk oldu.
İcatlarıyla ABD’nin itibarlı mecmualarından Forbes’un “30 Yaş Altı Bilim İnsanı” listesine girmeyi başaran Dağdeviren, bunun yanı sıra, MIT (Massachusetts Institute of Technology) yayını Technology Review’ın her yıl açıkladığı ’35 yaş altı Mucitler Listesi’ne de ismini yazdırmayı başardı.
28 yaşındayken dedesini kalp yetmezliğinden kaybeden ve kendisini bilime adayarak yaptığı icatlar ile dikkat çeken Dr. Dağdeviren, Sivas Kongresi’nin 100’üncü yılı nedeniyle memleketi Sivas’ın İmranlı ilçesine geldi. İmranlı Belediyesi ve İlçe Ulusal Eğitim Müdürlüğü tarafından düzenlenen konferansa katıldı. İmranlı Çok Programlı Anadolu Lisesi konferans salonunda düzenlenen programa Belediye Lideri Murat Açıl, İlçe Ulusal Eğitim Müdürü Şafak Turan, okul müdürleri, öğrenciler ve ilçede tahsil gören üniversite öğrencileri ile vatandaşlar ağır ilgi gösterdi. Dr. Canan Dağdeviren, muvaffakiyet öyküsünü ve icatlarındaki ilham kaynağını hemşerileriyle paylaştı.
“AŞIK VEYSEL’İN SAZI VARDI, BENİM DE CIMBIZIM”
Hayata geçirdiği proje ile farklı bilim kollarını buluşturduklarını belirten Dr. Canan Dağdeviren, “Ben bitmeyen kalp piliyle ilgili çalışmalar yaptığım devirde birden aklıma Aşık Veysel geldi. Aşık Veysel, ‘Ben ölümlü dünyada hakikati gördüm’ diyor. Aslında benim için de hakikaten o denli olmuştu. Fizik, kimya, matematik, biyoloji, elektrik-elektronik ve tıp üzere farklı bilimleri ortada birleştirip değişik bir proje hayal ettim. Bu proje aslında gerçekti. Kimsenin düşünmediği bir şeydi. Ancak sonradan hakikate dönüştü ve ben o hakikati elimde tutabildim. Tekrar Aşık Veysel, ‘Ben gidersem sazım sen kal bu dünyada’ diyor. Benim de bir cımbızım var. Biz onu tutmak için kullanıyoruz. Mesela ben de bu dünyadan gittiğimde projelerim kalacak. O cımbız kalacak. Aşık Veysel’in sazı varmış, benim sazım da cımbızım. Mesela benim türkülerim de patentler. Yaptığım turneler, bu türlü konferanslar” dedi.
Kalp yetmezliği nedeniyle hayatını kaybeden dedesinden esinlenerek, bu hastalık için bitmeyen pil yapmaya karar verdiğini belirten Dr. Dağdeviren, “Onu araştırırken bana yardımı dokunabilecek bireyleri araştırdım. Uzak Doğu, Asya, Amerika’ya baktım. En sonunda da çalışmak istediğim hocanın Amerika’nın ortasındaki İllinois Üniversitesi’nde olduğunu öğrendim. Fulbright müracaatımın asıl nedeni de finansal olarak özgür olmaktı. Zira kendi istediğim projede çalışmak istiyordum. Yoksa hocalar size bir proje veriyordu. Biz de ona nazaran çalışmak zorunda kalıyorduk. Tam Fulbright bursuna başvuracakken o sene çok hoş bir şey oldu. Fulbright o yıl doktora bursu vermeye başladı. Master derecemi bitirdikten sonra Fulbright doktora bursuna başvurdum ve kendi alanımda birinci sırada kazandım” diye konuştu.
MEME KANSERİ İÇİN, ‘ELEKTRONİK SÜTYEN’
Genelde bilim insanlarının daima tabiattan esinlendiğini hatırlatan Dr. Canan Dağdeviren “Benim yaptığım projeler genelde aile fertlerim yahut yakın arkadaşlarımın hastalıklarından esinlenerek yapılmış projelerdir. Şu an üzerinde çalıştığımız bir öteki projemiz olan elektronik sütyeni önümüzdeki yılın başında tamamlayacağımızı düşünüyorum. 5 yıl evvel teyzemi 50 yaşındayken göğüs kanserinden kaybettik. Ona kelam vermiştim. Göğüs kanserinde erken teşhis yapabilen bir platform yapıyoruz. Hasta olmamıza da gerek yok. Bilgi alabilmemiz açısından da bu proje çok kıymetli. Bedenle uyumlu, ince, kıvrımlı, esnek ve hassas bir teknolojiyi iç çamaşırımızın, bedenimizin ve iç organlarımızın bir kesimi haline getiriyoruz” dedi.
Programın sonunda İlçe Ulusal Eğitim Müdürü Şafak Turan tarafından Dr. Canan Dağdeviren’e günün mana ve kıymetine binaen İmranlı ilçe girişinin kışın çekilmiş fotoğrafının yer aldığı tablo ikram edildi.
